Malokluzyon Nedir, Ortodontik Sorunların Sınıflandırılması

Öncelikle şunu söylemekte fayda var malokluzyon bir hastalık değildir. Türkçe manası kötü kapanış olarak tercüme edilebilir.

Halk tabiriyle ayrık dişler çapraşık dişler fırlak dişler v.b gibi sorunlar genel olarak ortodontik malokluzyonlardır.  Bu yazımızda biraz da ayrıntılı olarak ortodontik malokluzyonların sınıflandırılması ve türlerini ve nedenlerini derledik.

MALOKLÜZYONLARIN NEDENLERİ (ETİOLOJİSİ)

A GENEL FAKTÖRLER:

1.Heredite, kalıtım

2.Doğumsal Defektler

3.Çevresel Faktörler a.)Doğum öncesi b.)Doğum sonrası

4.Metabolik Hastalıklar

a.)Endokrin bozukluklar

b.)Metabolik bozukluklar

c.)Enfeksiyon hastalıklar

5.Yetersiz Beslenme

6.Alışkanlıklar (Anormal basınç alışkanlıkları).

a.)Yanlış emzirme, parmak emme, dudak ısırma veya dudak emme vs.

b.)Dil emme veya itme, tırnak ısırma.

c.)Normal olmayan yutkunma, ağız solunumu

d.)Konuşma defektler.

e.)Tonsil veya adenoidlerin hipertrofisi

f.)Bruksizm

g.)Postür pozisyon duruş alışkanlıkları

7.)Travma ve kazalar.

B LOKAL FAKTÖRLER:

1. Sayı Anomalileri

a.)Süpernümere dişler (Fazla dişler)

b.)Eksik dişler (Konjenital eksiklik, veya kazalar çürükler nedeniyle oluşan diş eksiklikleri).

2.Dişin Boyut Anomalileri

3.Dişin Şekil Anomalileri

4.Anormal labial frenilum veya ataçman

5.Mukoza bariyerleri

6.Dişlerin erken kaybı

7.Süt dişi retansiyonu (uzun süre ağızda kalması)

8.Daimi diş erupsiyonunda gecikme.

9.Anormal erupsiyon yolu

10.Ankiloz

11.Diş çürükleri

12.Uygun olmayan restorasyonlar.

Birçok sınıflandırma olmasına rağmen, bugün dahi kullanılan Angle sınıflandırması, ilk defa

1899 da Edward H.Angle tarafından ortaya atılmıştır. Sınıflandırmanın ana noktası maksiller ve

mandibular antero-posterior dental ark ilişkilerinin tarifidir. Angle maksillayı kafa kaidesi ile

bir bütün kabul etmekte ve değişmediğini baz alarak üst sürekli birinci büyük azı dişi sabit

kabul etmiştir. Angle maloklüzyonları 3 sınıfa ayırır.

1. Sınıf I (Nötroklüzyon):

2. Sınıf II (Distoklüzyon):

-Sınıf II, bölüm 1

-Sınıf II, bölüm 2

3. Sınıf III (Mesioklüzyon, Prognati inferior)

-Hakiki sınıf III

-Pseudo sınıf III

-False (aldatıcı) prognati inferior

Angle sınıflamasının eksik yönleri

1. nazomaksiller kompleks içerisinde yer alan üst çene büyüme ve gelişimden,

kalıtımdan ve dış faktörlerden etkilenmektedir. Bu yüzden sabit değildir.

2. Erken süt dişi çekimleri 1 moların sagittal yön değişikliklerine neden olabilir.

3. Molar dişlerden bir tanesinin çekilmiş olması sınıflama yapılması olanağını ortadan

kaldırır.

4. Yan çapraz kapanış durumlarındaki malokluzyonu belirtemeyiz

1. SINIF I. (Nötroklüzyon): Sınıf I anterior çapraşıklık da denir.Maksiller 1.moların

mesiobukkal tüberkülü mandibular 1. moların mesiobukkal sulcusuna oturur.

Bundan sapma durumları da olabilir. Bir tarafta normal molar ilişkisi varken, diğer tarafta

lokal nedenlere bağlı olarak olmayabilir. Ancak çoğu kez bozulmamış molar ilişki vardır.

-Maloklüzyon sadece dentaldir. Ark boyutu ile diş boyutu uyuşmazlığı vardır.

-Maksiller ve mandibular bazal kaide ilişkisi normadir.

-Sıklıkla anterior bölgede rotasyonlar, malpozisyonlar yani çapraşıklıklar görülür.

-Kas fonksiyonu normaldir.

-En çok görülen maloklüzyon tipidir.

-Anterior bölgede, çapraz kapanış, başbaşa kapanış, open-bite, artmış over-bite veya over-jet

görülebilir.

-Profil düzdür, yüz dengesi normaldir.

-Veya bütün dentisyon profil yönünden ileridedir. Bu duruma bimaksiller protrüzyon denir.

Bimaksiller protruzyon genellikle Sınıf I sınıflandırmasına girer.

2.SINIF II (Distoklüzyon):

 Molar kapanışı distal pozisyondadır. Maksiller ve mandibular

bazal kaideler birbirlerine ve kafa kaidesine göre normal ilişkide değildirler. İki alt grubu

vardır.

A) Sınıf II, bölüm 1 (Class II div 1):

Sorun çoğu kez alt çenenin gelişiminin geri kalmasıdır. Bazen üst çene aşırı gelişebilir

veya ikisinin kombinasyonu olabilir.

-Bazal kaide sorunu mutlaka varken, dental sorun olabilir veya olmayabilir.

-Maksiller kesicilerin yani üst ön dişlerin labioversiyonu, fırlaklığı veya protrusionu vardır.

-Overjet artmıştır, overbite değişiklik gösterir.

-Alt anteriorlar çoğu kez supraerüpsiyona uğrayıp maksiller palatinal mukozaya otururlar ve

irritasyona neden olurlar, böylece aşırı overbite ortaya çıkar.

-Maksiller dental ark U şekli yerine V şeklini almıştır.

-Anormal kas fonksiyonları mevcuttur.

-Çoğu kez hastada ağız solunumu vardır. Dil istirahat halinde ağız tabanında yer alır. Bu

durum ağız dışı kasların maksillaya yaptığı basınç sonucu maksillada daralmaya yol açar.

-Üst dudak hipotonik, alt dudak hiperaktifdir ve dışa dönüktür. Alt dudak istirahat halinde üst

kesicilerin palatinalinde yer alır. Hasta dudaklarını kapatmak istediğinde mental kas gerilir

labiomental sulkus belirginleşir.

-Profil konvekstir, çene ucu siliktir.

-Alt yüz yüksekliği artmıştır.

-ANB açısı artmıştır.

B) Sınıf II, bölüm 2 (Class II div 2): Sorun mandibulanın fonksiyonel olarak geride

konumlanmasıdır. Mandibula gelişim geriliği göstermez ama maksilla tarafından öyle

konumlandırılır ki, kondil glenoid fossada en geride yer almak zorunda kalır. Molar kapanışda

bölüm 1 de olduğu gibi bilateral veya unilateral bozukluk olabilir. Ark şekli üst çenede köşeli (

U ) haline dönmüştür. Üst çene alt çeneyi kutu kapağı gibi sarmıştır. Dişlerin aksiyal eğimleri

dik ve aşırı overbite vardır. Overbite o kadar fazladır ki, alt kesiciler görülmez. Overbite yani derin

kapanış yüzünden, ya alt kesiciler üst palatal mukozayı yada üst santraller alt labial mukozayı irrite

eder. Tipik klinik görünümleri, santraller dik, lateraller labio versiyondadır. Bazen dört keser

dik kaninler labioversiyonda olabilir. Ark kare biçiminde olduğundan interkanin mesafe

normalden fazladır. Son derece derin spee vardır. Kuvvetli bir kas yapısı vardır. Profil konkav

veya düzdür. Çene ucu belirgindir. Alt yüz yüksekliği kısalmıştır. Kuvvetli bir alt çene

görünümü vardır. ANB açısı çok artmamıştır.

                Bu bölümde yeri gelmişken şunu da belirtmek istiyorum Ankara ve benzer illlerde Sınıf 2 ortodontik malokluzyon tedavi fiyatları TDB 2016 fiyat tarifesine göre 1280 TL olarak belirlenmiştir ama ortodontik tedavi ücreti genel olarak daha fazladır çünkü tedavi içinde çeşitli braketler apareyler enselik gibi ağız dışı apareyler kullanılmaktadır ki bunlar fiyata ilave edilir. O yüzden sınıf 2 ortodonti tedavisi konusunda ücret bilgisi almak için ortodonti uzmanına muayene olmalısınız.

3. SINIF III (Mezioklüzyon, Prognati inferior):

 

-Bu maloklüzyonda ya mandibula aşırı gelişmiş yada maksilla az gelişmiş

veya her ikisinin kombinasyonu söz konusudur.

-Molar ilişkisi sınıf III tür.

-Ön dişlerde çapraz kapanış veya başbaşa kapanış vardır.

-Alt çene, üst çene ve yüzün diğer bölümlerine göre öndedir.

-Üst dudak ince ve gergindir.

-Dil ağız tabanında yer alır. Dilin aşağıda konumlanması hem mandibulayı öne itecek bir

kuvvet doğurur, hem de maksillada darlık oluşmasına sebep olur, posteriorda cross-bite oluşur.

-Profil konkavdır.

-ANB açısı negatiftir

Üç tiptir;

A) Hakiki Sınıf III

B) Pseudo Sınıf III

C) False Prognati inferior ( Aldatıcı prognati inferior)

A) Hakiki Sınıf III (Hakiki Prognati İnferior) Hakiki Sınıf III iki nedenle olur;

1. Kalıtsal 2. Kazanılmış

-Hormonal

-Tümoral

-Travma

1- İskeletseldir.

2- Anamnezde aileden Sınıf III vardır.

3- Dil ağız tabanında yer alır. Dilin aşağıda konumlanması hem mandibulayı öne itecek bir

kuvvet doğurur, hem de maksillada darlık oluşmasına sebep olur, posteriorda crossbite oluşur.

4- Üst keserler labiale eğimlidir.

5- Alt keserler linguoversiyondadır ve bu eğimden dolayı labialdaki kemik incelir.

6- Herzaman belirgin bir alt çene vardır

7- Mandibuler kapanma yolu başından sonuna kadar aynıdır, herhangi bir sapma yoktur.

8- Profil konkavdır.

9- Gonial açı artmıştır.

B) Pseudo Sınıf III (Pseudo Prognati İnferior): Daha çok prematür kontak nedeniyle alt

çenenin fonksiyonel olarak öne kayması ile ortaya çıkar. Sıklıkla süt alt kaninin over

erüpsiyonu ile üst dişlerle çatışma ortaya çıkar ve alt çene öne kayar. Aynı şekilde maksiller

darlığa bağlı olarak da prematür kontak meydana gelir ve hasta çenesini sağa sola öne kaydırır.

Tonsillit, yüksek dolgu, ağrılı diş de aynı durumlara neden olur. Ayrıca hasta sevdiği, özendiği

birisini taklit ederek de pseudo prognatiyi oluşturur.

1- Fonksiyonel bir problemdir.

2- Akrabalarda CI III yoktur, taklit olabilir.

3- Zorladığında çene bir miktar geriye gider.

4- Üst kesiciler çoğunlukla diktir.

5- Alt keserlerin eğimi normaldir.

6- Molar ilişki istirahat pozisyonunda Sınıf I, oklüzyonda Sınıf III tür.

7- Mandibula kapanışa geçerken kontak noktasına kadar normal bir yol izlerken, prematür

kontağa gelmeden hemen önce kesik, ani bir kapanış yapar. İstirahat pozisyonunda alt çene

belirgin değildir, sadece oklüzyona geçtiğinde belirginleşir.

8- Profil istirahat konumunda düz, kapanışta konkavdır.

9- Gonial açı normaldir.

C) False Prognati İnferior (Aldatıcı alt çene ileriliği):

Her ne kadar prognathie inferior (alt çene ileriliği) olarak adlandırılmışsa da aslında bu

vakalarda alt çene ileriliği söz konusu değil, üst çene geriliği ve küçüklüğü mevcuttur. Zaten bu

nedenledir ki Perkün bu vakaları aldatıcı alt çene ileriliği olarak adlandırmıştır. Bu vakalar

mikrognati superior vakalarıdır.

Bu vakaların ağıziçi muayenelerinde ön ve yan çapraz kapanış ve bununla birlikte derin veya

açık kapanış, Sınıf III molar ilişki görülür. Diş kavisleri oklüzalden incelendiğinde üst çenenin

çok küçük olduğu dikkat çeker ki, bu vakalarda üst çenede şiddetli çapraşıklık mevcuttur. Hatta

pekçok vakada üst sürekli kaninler yer darlığı nedeniyle gömülü kalırlar. Vakaların profilden

incelenmelerinde konkav profili, cephe ve profil incelemesinde orta yüz çöküklüğü dikkat

çeker.

Bu vakaların sefalometrik analizlerinde; SNA açısının normalden küçük olduğu, SNB açısının

genellikle normal olduğu, ANB açısının negatif değer ile iskeletsel Sınıf III yapıyı gösterdiği

görülür. Özellikle ağız içi muayenede artmış negatif overjet bulgusu mevcuttur. Dudak-damak

yarıkları da bu gruba girerler.

Burada da yer gelmişken şunu da belirtmek istiyorum Ankara ve benzer illerde Sınıf 3 ortodontik malokluzyon tedavi fiyatları TDB 2016 fiyat tarifesine göre 1710 TL, ortognatik çene cerrahisi sadece ortodontisi cerrahi hariç 1800 TL olarak belirlenmiştir ama ortodontik tedavi ücreti genel olarak daha fazladır hastalar yanılmamalıdır çünkü tedavi içinde çeşitli teller apareyler çenelik gibi ağız dışı apareyler kullanılmaktadır ki bunlar fiyata ilave edilir. O yüzden sınıf 3 ortodonti tedavisi konusunda fiyat bilgisi almak için ortodontiste muayene olmalısınız.

 

MALOKLUZYONLARIN TEŞHİS ve TEDAVİSİ;

Malokluzyonların tedavisi ortodontik ya da cerrahi tedavilerle bazen ikisin kombinesiyle bazen de aktif hiçbir tedavi uygulamadan erken çekimler ya da kötü alışkanlıkların önlenmesi gibi girişimlerle kendiliğinden düzelebilmektedir. Bu amaçla sizin vakanıza göre diş telleri apareyler headgear yüz maskesi RPE gibi bir çok ortodontik aygıt ortodontistiniz tarafından kullanılabilecektir.

Tedavinin ayrıntısından ziyade burada önemli olan problemin erken teşhisidir. O yüzden sizce bir şikâyeti olsun ya da olmasın çocuğunuzu diğer diş sorunlarının haricinde 6-7 yaşlarında bir ortodonti uzmanına muayene ettirmenizde fayda var. Çocuk ortodontisinde ortodontist çocuğunuzun dişlerini malokluzyon ve erken ortodontik tedaviler açısından kontrol edecek sizi yönlendirecektir. Böylece hem ileride olacak ciddi sorunların önüne geçmiş hem de basit önlemlerle vakit ve maliyet olarak ağır ortodontik tedavi faturalarından kurtulmuş olacaksınız.  Ankara ilinde görev yapan ortodonti uzmanlarına Türk Ortodonti Derneğinin web sitesinden ulaşabilirsiniz.